ආයුබෝවේවා මහරජාණෙනි,
මා ඉපදෙන විටත් පැවතූනු ත්රස්තවාදී යුද්ධය නිමා වී සියළු ජනයා ප්රීතියෙන් ඔදවැඩී සිටිනා මොහොතේ මාගේ චිත්තප්රීතිය බ්ලොග් සටහනෙන් පල කිරීමට කැමැත්තෙමි.
කිරලාගේ කතා වස්තුව
අපි, මහාපාරේ ඇවිදිමින්....
එකපාරටම කන ලගින් කුරුල්ලෙක් කෑ ගහනවා ඇහිලා වට පිට බලනකොට කිරලෙක් .
ආපහු තව ටිකක් ඇවිදන් යනකොට තවත් කිරලෙක් කෑගහනවා.
අපි ටිකක් නැවතිලා එයාල දිහා බලන් හිටියා.
මේ කිරල ජෝඩුවක්.
ඒත් ඇයි එයාලා අමුතු විදිහට කෑගහන්නේ ...?
අපි යන්න ගිය ගමන පැත්තකට දාලා කිරල ජෝඩුව දිහා බලන් හිටිය.
අනේ එතකොටයි දැක්කේ,
එයාලා අද දොරට වඩම්මපු, තමුන්ගේ කිරල පැටව් දෙන්නට ඇවිදින්න උගන්වන හැටි.
ඒත් ඒ ඉගැන්නිල්ලට අපේ ඇග හිරි වැටිලා ගියා.
මොකද එයාලට තවම දුවා ගන්න බැහැනේ.
පැටව් දෙන්නගෙන් එක පැටියෙක් කිරල අම්මා ඉන්න දිහාට දිව්වා.
ඒත අනේ අනිත් පැටියට දුවාගන්න බෑ.
එයා නිදිකුම්බා ගාලක හැංගුනා.
එයාට කටු ඇනෙයි කියලා බයේ අපි එයාව බලන්න ගියා.
කෝ එයා....?
අනේ එයා ඉන්නවා.
ඒත්....?
එයා කිසිම හැල හොල්මනක් නෑ.
අපි හිතුවා එයාගේ ආයුෂ කෙටියි කියලා.
අපි තව ටිකක් එයා දිහා බලන් හිටියා
ඔන්න බොලේ ලස්සන හුරතල් කලූයි සුදුයි පුංචි බලූ පැට්ටෙක් පෙරලි පෙරලි ඒ දිහාවට ආවා.
ඒත් ඉතින් එයා ඉව කරලා බලලා ගියා.
ඔන්න එතකොටම කිරල තාත්තා අහසේ සිට සංඥාවක් දුන්නා.
එකපාරටම, අර මැරිල වගේ හිටපු කිරල පැට්ටා අම්මා ලගට දූවගෙන ගියා.
අපි දෙන්නා ඇස් දෙකේ සතුටු කඳුලූ පුරවාගෙන හිනාවෙවී අපේ ගමන යන්ට පිටත් වුනා.
ගී මනරම් 004
ඈත එපිට හිම කන්දෙන්, කලු වලාව සමඟින් ආ...
ආදරයේ පිනි කැට පොදි,
සිලි සිලි ගා සැලුනා, පිනි කැට බිඳුනා... //
නැගුනු සීත වා රැලී, මියුරු මිහිරි ගොපලු ගී... //
ලිහිනි හඩින් මන්දාරම //
සිරි සිරි ගා සැලුනා, පිනි කැට දිලුනා... //
ඈත එපිට හිම කන්දෙන්, කලු වලාව සමඟින් ආ...
ආදරයේ පිනි කැට පොදි,
සිලි සිලි ගා සැලුනා, පිනි කැට බිඳුනා... //
ලයට තුරුලු පාලුවෙන්, මීදුමින් වෙලා ගොසින්... //
හදෙහි ඇඳී පින්තාරුව, //
බොඳ වෙලා ගොසින්... //
ඈත එපිට හිම කන්දෙන්, කලු වලාව සමඟින් ආ...
ආදරයේ පිනි කැට පොදි,
සිලි සිලි ගා සැලුනා, පිනි කැට බිඳුනා... //
ගී මනරම් 003
ඔබත් ඔහොම ඔතැන ඉන්න මමත් මෙහෙම මෙතැන ඉන්නවා
නෙතග නෙතග පැටලි මුවග මුවග ඇළලි
මෙතෙක් දුරක් එක්වී පැමිණියේ තනි තරුවේ තනි තරුවේ
ඔබත් ඔහොම ඔතැන ඉන්න මමත් මෙහෙම මෙතැන ඉන්නවා
මහද අරණෙ ලතැවි ලතැවි රුදෙනු බැරිව ඉගිලි ඉගිලි
මගෙන් ඉවත ඇදිලා සැනසී තනි තරුවේ තනි තරුවේ
ඔබත් ඔහොම ඔතැන ඉන්න මමත් මෙහෙම මෙතැන ඉන්නවා
ගායනය - වික්ටර් රත්නායක
ගේය පද - පේ්රමකීර්තිද අල්විස්
ගී මනරම් 002
ඔබ මා දෙපා දෑතින් බදා සිපගත් එදා සිහිවෙනවා
භවයෙන් භවේ මෙලෙසින් බැඳී
අප ආ ගමන් අමතක වුවත්
ඔබගෙයි මගෙයි හද මන්දිරෙන්
නැග ආ ස්වරේ එක්වූ දිනේ සිහිවෙනවා
ඔබ මා දෙනෙත් ම ඔබේ දෙනෙත්
එක්වි වෙලී සෙනෙහස සෙවූ
ඒ සොඳුරු දා සිහි වෙනවා
ටී.එම්. ජයරත්න
ගී මනරම් 001
ඔබයි සෞම්ය තරු එළිය ගිම්හාන කාලේ
සදානන්ද කරවූ ඔබේ මධුර රාවෙන්
පිපී ආමි අරවින්දයක් සේ තඩාගේ
උදාවූ සුපෙම් දම් මුසුන් වී රුඳේවා
මගේ පුංචි ලෝකේ තැවුල් දුක් නොවේවා
නන්දා මාලිනී
ගැමියන්ගේ හෘද සාක්ෂිය
කවියන් තම කවියට බුදුරජුන් යොදා ගත් අතර සිත්තරු තම සිත්තමට බෝසත් සිරිත ම යොදා ගත්තෝ ය. නාඩගම්, නාටකාදිය සඳහා පමණක් නොව පැල් කවියක ජන කවියක පවා බුදු සිරිතෙන් ලද ආස්වාදය දැක ගත හැකි විය.
”බොදුවකු ගලට දකුණත දිගු කළ දාක
බුදුරුව ගලින් බුදුරුව මතුවුණු සේක
පුදුමයි ගලෙන් මෙත් ගලනා තැන මේක
පිදුමට මෙතේ බෝසත් සිටිනා සේක”
ඌව වෙල්ලස්සේ ජීවත් වූ අප්රකට ජන කවියකු ගේ නිර්මාණයකි. වැල්ලවායේ බුදුරුව ගලේ චමත්කාරය දුටු ගැමි කවියාට තම නෙත සිත වාවා ගත නොහැකි විය.
බුදුරුව ගල මහායාන සම්ප්රදායට අනුව නෙළන ලද්දකැයි අපි සිතමු. මෛති්ර බෝසත් පිළිමයක් ගැන කියැවෙන්නේ එහෙයිනි. බොදුනුවකු ශෛලමය පර්වතයකට දකුණත දිගු කළ විගස ඒ ගල් රුව බුදු පිළිමයක් බවට පරිවර්තනය වේ. කවියෝ ඉන් ලද භක්තිය හා ශ්රද්ධාව කවියට නැගුවෝ ය.
බුදු හිමියන් ගේ දර්ශනය සිංහලයන් ගේ සිත් මුදු කළේ ය. ගලෙන් නෙළුෑ ඇතැම් ප්රතිමා නිදන් හොරුන් කඩද්දී සිංහල බෞද්ධයෝ මහත් කම්පාවට පත් වූවෝ ය. එකී කම්පාව අසිරිමත් කවියකට නැඟීමට ඔව්හු අතපසු නො කළෝ ය.
සෙල්ලිපි නෙළී බුදු පිළිමය සෙනෙහෙ වඩා
පල් හොරු දැමී එය මොහොතින් බිමට කඩා
නිල්මිණි මාලිගාවක ඇති නමුදු කුඩා
බොල් හිත රළුයි පිළිමය නෙළු ගලට වඩා
බටහිර මිනිසුන් විනෝද ගමන් යද්දී සිංහලයන්ට වන්දනා ගමන් යෑමේ පුරුද්දක් ආයේ බෞද්ධ දර්ශනයත් සමඟ ය. බුදු රජුන් අද වැනි දිනක ලොව පහළ නො වූවා නම්, රට පුරා, ලොව පුරා වන්දනාවේ යන සිරිතක් අපට කොයින් ද? සිංහලයන් වන්දනාවේ ගියා පමණක් නොව එහි දී ඔවුන් වැඳ පුදා ගත් අසිරිමත් බෞද්ධ පුරාවස්තු ජීවමාන බුදුන් සේ සලකන්නට ද ඔව්හු මැළි නො වූවෝ ය.
සාදු හිතට අප ගිය වන්දනාවේ
සාදු පෙර පිනෙන් මෙපමණ සෙනෙහාවේ
සාදු නිවන් යන්නට සැම දෙන පැතුවේ
සාදු බුදුන් වැන්දා යුදඟනාවේ
වෙල්ලස්සේ යුදඟනා සෑය වැන්ද ජන කවියා තමන් නිර්වාණයට යාමට එතැන දී පැතූූ බව සඳහන් කරයි’ ඔව්හු සාදු බුදුන් වැන්දා යුදඟනාවේ යැයි යුදඟනා සෑයට ගෞරවයෙන් සැලකූහ. ඉන්දියාවේ ටජ්මහල බලද්දී ඇති නොවන සෞන්දර්යාත්මක ආගමික සංහිඳියාවක් සිංහලයෝ යුදඟනාව වැඳ ලබා ගත්තෝ ය.
මහියංගණය කොත වැඳලා ගත්තු වරන්
දන්ත ධාතු දළදා කරඬුයෙන් වරන්
සිරීපාද සමනළ අඩවියෙන් වරන්
සිව්පද කියන අප රැක දෙන් සතර වරන්
සිංහලයන් බෞද්ධයන් වූ පසු ඔව්හු ඒ ඒ පූජා බිම්වලින් වරම් ගැනීමට ආශා කළෝ ය. වන්දනාවේ යද්දී පින් පොතක් ලියමින් ඒ ඒ පූජා භූමියට තමන් පූජා කළ මුදල් ද ඔව්හු එහි සටහන් කළෝ ය.
ගෙත්තම්පාණ ඉඳිකටු පූජා කරමු
හැරමිටිපාණ හැරමිටි පූජා කරමු
දොඩම්බැබිල තල අබ පූජා කරමු
සිරිපතුලට රන් මල් පූජා කරමු
ගල් යුගයේ පටන් දඩයම් යුග පසු කරමින් බුදු සමයේ ආලෝකය වැටෙන තෙක් ලක්වැසියෝ තම උදරාර්ථය ගැන පමණක් සිතුවෝ ය. මහින්දාගමනයෙන් බුදු සිරිත දැන ගත් පසු ඔවුන් සිරිපාද කන්ද නැග්ගේ මිථ්යා විශ්වාසයන්හි එල්බ ගෙන නො වේ.
දාර්ශනික චින්තකයකු ගේ සිරිපා මග ඔස්සේ සිංහලයෝ ද තම පතුල් තබමින් එහි ගමන් ගත්තෝ ය. සමන් දෙවියා බුදුරජුන් ගේ සිරිපාදයට ආවතේව කරන ආරක්ෂක දෙවියකු ලෙස පමණක් ඔව්හු සැලකූූහ. බෞද්ධ ආගමත් සමග සිංහලයා පරිතන්ාගශීලී විය.
බෝසතාණෝ සිය ධනය හැර දමා ගිහි ගෙයින් නික්මුණෝ ය. ඒ ආභාසය සිංහලයා ද බෝ කර ගත්තේ ය. සිරිපා ගමන පුරා ම දන් දීම ප්රධාන ම කටයුත්ත වූයේ එබැවිනි. ඉහත ජන කවියේ එන වන්දනාකරුවෝ තම තමන්ට හැකි ලෙස ඒ ඒ තන්හි විවිධ පූජා සිදු කළේ ඒ ආභාසයෙනි.
මස්කෙළියේ අම්බලමේ සිටින කොට
ඉස්කෙළියේ යන එන්නෝ පෙනුණි මට
ආයෙත් ගොසින් එක නුවරක උපදින්ට
බැරි වුණි මගේ මැණිකේ කැන්දන් එන්ට
බෞද්ධාගමේ ඉගැන්වීම් සිංහලයෝ තම ජීවිතයට සම්බන්ධ කළෝ ය. බෝසතුන් සසර පුරා ඉපදෙමින් මිය යමින් ආවා සේ ම තමන් ද සසර සැරි සරති යි ඔව්හු සිතුවෝ ය. විවාහයේ දී තමන් ගේ බිරිය තමන් ලද ත්යාගයකැ යි ඔව්හු සිතුවෝ ය.
ඇය උපන් උපන් ආත්මවල යළි යළිත් ලැබීමට ඔව්හු ආශා කළෝ ය. ඉහත ජනකවියේ සිරිපාදය නැගි ගැමියාට බිරිඳ රැගෙන නොඒම පිළිබඳ ව කම්පාවක් ඇති විය. යසෝදරාව සංසාරය පුරා ම බෝ සතුන් සමඟ පැමිණියා සේ තම බිරිඳත් සසර පුරා ම ලැබේවා යි ඔව්හු ඉත සිතින් පැතුවෝ ය.
මහියංගණේ එක එළියයි බන් නෑනා
ඒ එළියට අපි ඉඳගෙන පොල් ගානා
වේරගංතොටේ ඔරු දෙක යස මානා
එක ඔරුවක ඉපදෙමු රන් කුරු නෑනා
බුදු දහම පැරැණි සිංහලයන් ගේ ජීවිතයේ පේර්ම සබඳතාවලට ද ආලෝකයක් සැපයී ය. මහියංගණයේ වන්දනාවේ ගිය යුවළක් බලා සිටියහ. දහවල් වේරගංතොටට ගොස් ඔරු පාරු දෙස බලා සිටියේ ය. සෑය අබියස පන්දම්, විලක්කු ආධාරයෙන් පොල් ගාමින් ඔව්හු උදෑසන අලුත් සහල් මංගල්ලයට සූදානම් වූවෝ ය. මේ දෙදෙනා පෙම්වතුන් වුණත් විවාහ වීමට වරම් ලද්දෝ නොවෙති.
මේ ඔවුන් දෙදෙනා එකට හමුවන අවසාන රාති්රය යි. රාති්රයේ ඔවුන් ගයන ජනකවියේ එදා දවසේ සියලු කළ කී දෑ සංකේත ලෙස දැක්වේ. වේරගංතොටේ දෙපසට පා වී ගිය ඔරු දෙක මෙන් තමන් ද දෙපසට පාවී යන බව ඔව්හු දනිති. ලබන ආත්මයේවත් එක ඔරුවක ඉපදෙමු යයි ඔව්හු සෑ රදුන් අබියස ප්රාර්ථනා කරති.
අද වැනි දිනක බෝසතුන් බුදු නොවූවා නම් මහියංගණය යනු හුදෙක් ප්රදේශයක් පමණක් වීමට තිබුණි. බුද්ධත්වයේ බලමහිමය මහියංගණයේ සංස්කෘතිය ම විශාල පරිවර්තනයකට යොමු කළේ ය. අටමස්ථාන වන්දනා ගාථාවේ මුලට ම එන්නේ ද මහියංගණය යි.
”මහියංගණං නාගදීපං
කල්යාණං පද ලාංඡනං
දිවා ගුහං දීඝවාපි
චේතිංච මුතියංගණං”
ආදි වශයෙන් ආදි වැසියන් විසූ මහියංගණයට සදාචාර, ශීලාචාර සංස්කෘතියක ආලෝකය වැටුණේ ය. මහියංගණයේ ඉදි කළ චෛත්යරාජයා ඌවට තිලකයක් ම විය. එය වැඳ පුදා ගැනීම බදුල්ලේ, දුම්බර උඩදුම්බර ආදී මහියංගණය අවට ජනතාව ගේ ඒකායන ප්රාර්ථනාව විය. එමතු නොව සිංහල බෞද්ධයන් ගේ කවි සිත ද පුබුදුවා ලීමට මහියංගණ වෛත්ය රාජයාට හැකි විය.
”කන්ද උඩින් පෑවේ තාරකාවා
නළා හඩින් පිම්බා වැනි සුබාවා
හතර වරම් දෙවියන් කළ සොබාවා
මහියංගණේ වැඳලා යන්ට ආවා”
එක් පසෙකින් උඩදුම්බර හසලක මිනිපේ කඳුවැටියි. ඒ කඳු මතින් මහ සෙනඟ මහියංගණයට ඇදෙති. එම සෙනග ගේ ආගමනය ජන කවියා දුටුවේ කන්ද උඩින් පායන තාරකාවක ආකාරයෙනි. නළා හඩින් සාදු හඩින් මහියංගණයට එන මාවත් ගිගුම් දෙයි.
සෑ රදුන් මිනිස් අතකින් කළා යයි සිතන්නටවත් සිංහල බෞද්ධයාට නො හැකි ය. එය නිර්මාණය කළෝ සතර වරම් දෙවියෝ ය. යට සඳහන් පැදියේ අවසන් පේළියෙන් මහිංයගණයට ඔවුන් ගේ පැමිණීම පිළිබඳ ගැමි සිතේ උපන් ආනන්දය සුන්දර ලෙස සටහන් ව තිබේ.
”ඉර මඬලේ ගිරවෙක් ඉන්නවා දුටිමි
සඳ මඬලේ සාවෙක් ඉන්නවා දුටිමි
මැද මඬලේ සබයක් ඉන්නවා දුටිමි
මහියංගණේ බුදු රැස් වඩිනවා දුටිමි”
ගැමියෝ මහියංගණයේ දී බුදු රැස් දුටුවෝ ය. මහියංගණය වැනි තැනිතලා භූමියක දී දේවතා එළි යැයි ගැමියන් හඳුන්වන ආලෝක කදම්භ බොහෝ විට දැක ගත හැකි ය. මහියංගණ සෑ බිමේ දී ගැමියෝ ඒවා බුදු රැස් යයි සිතුවෝ ය. තර්කයෙන් හා විද්යාවෙන් ගැමි සිත දූෂණය වී නො තිබිණි. ගැමියාට මහිංගණයේ දී දුටු බුදු රැස් වර්ණනා කිරීමට උපමා සොයා ගත නොහැකි විය.
ඈත දිදුළන සූර්ය දිව්යරාජයා ගේ මුහුණත ඇති ගිරවා ගේ රූපය ගැමියාට සිහි විය. සඳ මඬලේ මුහුණත දිදුළන සාවා ගේ මුහුණ සිහි විය. මැද කඳු රටේ සිංහලේ මහා රාජ සභාවේ ශ්රී විභූතිය ද සිහි විය. කවියා මහිංගණයේ බුදු රැස් වැඩීම දුටුවේ ඒවාට සමගාමී රූපවලිනි. බුදු රැස් සඳහා යෙදූ කි්රයාපදය ‘වඩිනවා’ යන බුදුරදුන්ට යෙදූ කි්රයා පදය ම වීම ද විශේෂයෙන් සලකා බැලිය යුතු ය.
පසු කලෙක රජවරුන් ගේ දුර්වලතාත් විදේශ ආක්රමණත් රදළයන් ගේ බල තණ්හාව නිසාත් මහියංගණ සෑ රදුන්ට නරක කාලයක් උදා විය.
මහියංගණයේ අසිරිමත් රන් කොත කඩා වැටුණි. ඌව වෙල්ලස්ස කම්පා විය. ගැමි කවියෝ ඉන් මහත් කම්පාවට පත් වූවෝ ය.
ඉරේ ඉන්න ගිරවා විලසේ වෙවුලා
සඳේ ඉන්න සාවා විලසේ වෙවුලා
මලේ ඉන්න බඹරා විලසේ වෙවුලා
මහිංයගණේ රන්කොත කැඩුණා වෙවුලා
අසිරිමත් චෛත්ය රාජයා ගේ කොත් වහන්සේ කඩා වැටීමට ගැමියා උපමා සොයා ගත්තේ්ද ඉරෙන් හඳෙන් හා මලෙනි. ඇදහිය නොහැකි සිදු විය නොහැකි සිද්ධියක් ලෙස මේ පත් විපත ගැමියා දැක තිබේ.
බෞද්ධ ඉගැන්වීම් හා බෞද්ධ ආකල්ප සිංහල ගැමි වහර ද පෝෂණය කළේ ය.
වනේ ගිජිඳ්රය දුටුවොත් වනසාය
ළිඳේ පණිඳ්රය වැටුණොත් ඌ කාය
අතකින් කරවැලෙක අතකින් දඬු බෑය
මරණ තුනක් ඇති මිනිහෙක් පැණි කෑය
මේ කවියේ දිසි අරුත එකකි. වැසි අරුත අනෙකකි. බැලූ බැල්මට පෙනෙන්නේ කැලයේ අලියකුට බයේ දිවූ මිනිසකු ළිඳකට වැටෙද්දී කටු අත්තක එල්ලුණු බව ය. ළිඳ පතුලේ සර්පයෙකි.
මරණ තුනක් පෙනෙද්දීත් මේ මිනිසා දඬුවැල් බෑයකින් පැණි කමින් සිටී. එහෙත් වැසි අරුත එය නො වේ. සත්වයා තමන් ගේ වර්තමානය අතීතය හා අනාගතය නොදැන කාමසුඛල්ලිකානුයෝගීව ජීවත් වේ. අතීතය නම් වනේ ගිජිඳ්ර ය. මරණය අලියකු ගේ් වේශයෙන් සත්වයා ලුහුබඳී. අතකින් කරවැලක එල්ලී මී පැණි වළඳන මිනිසා ගේ වර්තමාන භවය යි.
කොයි මොහොතේ් කටුවැල අතහැරී ළිඳට වැටී මිය යා දැ යි ඔහු නො දනී. ඒ බව නොසිතමින් හෙතෙම මී පැණි වළඳයි. ඔහු ගේ ඊළඟ භවය ළිඳ යි. ඒ තුළ ද දැනටමත් මරණයේ සර්පයා ඔහු එන තෙක් බලා සිටී. බුදු දහමේ සාරය ධම්මපදයේ ලියැවී තිබේ. සිංහල ජන කවියා ද බුදු දහමේ ආභාසයෙන් නව ජන කවියක නව ධම්මපදයක් ලියුවේ ය.
කල් බලා නොවෙද ගොවිතැන් කරන්නේ
මල් වරා නොවෙද කිරිවැද පැසෙන්නේ
සෙනසුරා නොවෙද වැහි පල නොදුන්නේ
ලොවුතුරා බුදුන් කවදද දකින්නේ
ගොවියෝ වර්ෂා කාලය නියං කාලය පිළිබඳව තතු සොයා ගොවිතැන් ආරම්භ කරති. එසේ කළ විට මල් වරා කිරිවැද පැසෙන්නට පටන් ගනී. ලිත බලා කාලය අනුව ගොයම් කළ ඉක්බිති නියං සමය ඒ නම් ඒ සෙනසුරා ගේ කි්රයාවකි.
හැම දේකට ම නිසි හේතුවක් ගැමියාට තිබේ. කල් බලා ගොවිතැන් කළ පසු සෙනසුරා වැහි පල දීමෙන් ගොයම විනාශ වේ. ගැමියාට ඒ පිළිබඳ ව දුක සිතෙන්නේ තමන්ටත් දරුවන්ටත් කුසගින්නේ සිටින්නට වන නිසා නොවේ. අස්වැන්න නො ලැබූ පසු ලොවුතුරා බුදුන් දකින්නට වන්දනාවේ යා නො හැකි ය.
අලුත් සහල් මංගල්ලය පැවැත්විය නො හැකි ය. ගැමියන් අස්වැන්න කපා පාගා ගත් පසු වන්දනාවේ යාම චාරිත්රයකි. බුදු සමය මෙරට පැතිරීමත් සමඟ ආහාර දෙවන තැනට වැටී සදාචාරය පළමු තැනට ආවේ ය. මේ සඳහා හොඳ ම සාධකය නුවරඑළියේ එළවළු වගාව යි. වී ගොවිතැනින් සිංහලයා නෙළා ගත් සංස්කෘතිය අල ගොවියෝ අලවලින් නෙළා නො ගත්තෝ ය.
නුවරඑළියේ ගොවියෝ එළවළු ගොවිපළේ දී ම මුදල් බවට පත් කරති. අලුත් අල මංගල්ල, අලුත් ගෝවා මංගල්ල, ඔවුන්ට නැත.
බෞද්ධ දර්ශනය සිංහල ගැමි බෞද්ධයා ගේ සිතුම් පැතුම් සියල්ල නො පිට පෙරළුවේ ය.
බුදු රජුන් දේශනා කළ කාරණා ද ගැමියෝ ස්වකීය සිතුවිලි අනුව සකසා ගත්තෝ ය. බුදු දහම අනුව තිරිසන් සත්තු නිවනට නොයති. උන් වෙනුවෙන් පාංශුකූල දානය දීමේ සම්ප්රදායක් ද බෞද්ධ ආකල්පවලට ඉඳුරා ම පටහැනි ය. එහෙත් ගැමි බෞද්ධයා බුද්ධාගම තේරුම් ගත්තේ තමන්ට වැටහෙන ආකාරයෙනි.
අනේ මගේ කිකිළී කොයි ගියාදෝ
ඇහිඳ කකා ගම මැද්දේ ගියාදෝ
රෑට ඇවිත් කජු අත්තේ ලගීදෝ
කැලණි ගඟේ පාවී පණ ගියාදෝ
කොක් කොක් ගගා මගෙ දොරකඩට එන ලියේ
රාගන් කිය කියා බිත්තර දමන ලියේ
රිදී පනම් ගෙට උපයා දුන්න ලියේ
අමා මහ නිවන් දැකපන්න කිකිළියේ
කිකිළිය යනු වර්තමාන බ්රොයිලර්ස් සංස්කෘතියේ කිසි වැදගත්කමක් නැති ආපෝ, තේජෝ, වායෝ, පඨවි ධාතුවෙන් සැදි ප්රපංචයක් පමණකි. ඌ ගේ කිසිදු සංවේදී භාවයක් වර්තමානිකයෝ නො දකිති. එහෙත් බෞද්ධ සංස්කෘතිය ඊට වඩා සංවේදී මනසක් අපට උරුම කොට දී තිබුණි.
ඉහත පදයේ ගැමියා නැති වූ කිකිළියට වැලපේ. කිකිළිය බිජු දමමින් ආර්ථිකය සවිමත් කළ හැටි ගැමියා සිහිපත් කරයි. බුදු දහම තමන්ට ගැළපෙන සේ කපා කොට ගන්නා ගැමියා තමන්ට උදව් කළ කිකිළියට අමා මහ නිර්වාණය ප්රාර්ථනා කරයි.
මං බාලේ ඇති කළ තලගොයි පැටියා
මගෙ තනිවට මිදුලේ කෙළ කෙළ සිටියා
උගෙ මරුවා ඌ ඇවිදින් අරන් ගියා
නිවන් පුරේ පලයන් තලගොයි පැටියා
තලගොයා යනු කිකිළිය මෙන් කිසිදු ආර්ථික ප්රයෝජනයක් ඇති සතෙක් නො වේ. ඌ ගැමියා සමඟ ළමා වියේ දී සෙල්ලම් කර තිබේ. ඌ මිය ගිය ඉක්බිති තලගොයාට නිර්වාණය පතන්නට තරම් ගැමියා එඩිතර වේ.
මොනරාගල බුත්තල ප්රදේශයේ ජනකවි එකතු කිරීමක යෙදුණු නෝමන් සිරිපාල මහතාට අපූරු ජන කවි කිහිපයක් හමු ව තිබේ. බැද්ද වැඳීම නම් මේ අපූරු කවි එකතුව බුදු දහම මිනිස් සිතට කරන ලද ආශ්චර්යවත් බලපෑම හෙළි කරන ප්රබල සාක්ෂියකි.
ලකුණු බලා බුදු වෙන්නට වැඩිය වරේ
අකුණු හඩින් වසවතු ඇවිත් යුද කෙරේ
මකුළු දැලක් දා අලුවෙන කල අතරේ
කකුසඳ මුනි අණින් වැන්දෙමි වනන්තරේ
සාරා අසංකය පෙරුවත් පුරපු වරේ
සව්සත ගොඩ ගන්න වීරිය කරපු වරේ
මව්සඳ පඩි ව අප මුනිසඳ උපන් වරේ
ගෞතම මුනි අණින් වැන්දෙමි වනන්තරේ
(බුත්තල ජන කවි - නෝමන් සිරිපාල 29)
මේ කවි පෙළ නෝමන් සිිරිපාල මහතාට ලබා දී තිබුණේ බුත්තල වගුරුවෙල ආර්. ජී. නෙතා මහතා ගේ පුත්ර ආර්. ජී. බබානිස් මහතා ය. තම පියාට අයත් පුස්කොළ පොතක මේ අසිරිමත් කවි කිහිපය සටහන් ව තිබූ බව ඒ මහතා කියා තිබේ.
වනයේ ඇවිද විඩාවට පත් වූ ඉක්බිති මේ කවි කීමෙන් තමන්ට මහත් වූ ආරක්ෂාවක් ලැබේ යයි වෙල්ලස්සේ ගැමියන් අතර විශ්වාසයක් තිබී ඇත.
මේ පද්යයන්හි විශේෂත්වය නම් බැද්දට වන්දනා කිරීම යි.
වනාන්තරයට වන්දනා කිරීම යනු එය ආරක්ෂා කිරීම යි. කැලය දකින විට ම මුදල් මතක් වන සංස්කෘතියකට අද අප මාරු වී සිටියත් බුද්ධ උත්පත්තිය එක් කලෙක සිංහලයන් ඉතා සංවේදී ජාතියක් ව සිටි බවට මේ කදිම සාක්ෂියකි.
සටහන
පේරාදෙණිය විශ්ව විද්යාලයේ ජ්යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය
අත්තනායක එම්. හේරත්
Testing 1-2-3-4
IPODcast Stream [TRAILER] _ Mother Sri Lanka.mp3
IPODcast Stream [TRAILER] _ Thrividha Hamudawa
IPODcast Stream [SONG] _ E Sri Lanka Theam Song
පරීක්ෂණ මට්ටමේ පවතින බව, කරුණාවෙන් සලකන්න.
දැයට කිරුළ 2009
කල් ගියාට කමක් නෑ පරන උනාමත් සමහර දේවල් අගය වැඩිවෙනවනේ
අරුමයක් නොවූ උරුමය
අපේ උරුමයේ ආරම්භය බූදු දහම ලෙස ඇතැමූන් සළකතත් ඉන් ඔබ්බට විහිදුනූ උරුමයක ලකුණූ අපේ ඉතිහාසය තුළ තිබෙනවා. ඒ අතීත සම්භාව්ය දැනූම බූදුරජාණන් වහන්සේ පවා අනූගමනය කර තිබෙනවා. සමස්ත සංඝ සමාජයෙහි ප්රජාතන්ත්රවාදී ව්යූහය නිර්මාණය කරන්නට බූදුරජාණන් වහන්සේ ලිච්ඡවි රජ දරුවන්ගේ සප්ත අපරිහානී ධර්ම සහ ඔවූන්ගේ සමාජ ව්යූහය උපයෝගි කර ගෙන තිබෙනවා. උරුමය එහි ඉතිහාසයේ ආරම්භය වෙත ගමන් කොට පැමිණ ඇති ගමනේ සමස්තය දෙස බලන විට එළඹිය හැකි එක් නිගමනයක් වන්නේ උරුමය යනූ වර්ග කර දැක්විය හැකි දෙයක් නොවන බවයි. ලේබලයක් අලවා මලක සූවඳක් වර්ග කර දැක්විය නොහැකි සේ උරුමයත් ලෝකයේ එක් ජන වර්ගයකට හෝ කොටසකට වර්ග කර පෙන්විය හැකි දෙයක් නොවෙයි. මේ නිසා උරුමය තුළින් අපට මානව හිතවාදී ධර්මයක් ගොඩනඟා ගැනීමට පූළුවන්. නමූත් විවිධාකාර ලේබල් අලවාගෙන අපි එකිනෙකා එකිනෙකාගෙන් දුරස්ථව සිටින නිසා එය අද අපහසූ කාරණයක්.
උදාහරණයක් ලෙස අප ජීවත් වන පරිසරය එය අපේ මූතුන් මිත්තන් ගෙන් අපට උරුම වූ සහ අපෙන් අපේ දූ දරුවන්ට උරුම විය යූත්තක්.
අපේ උරුමය තුළින් අප උකහා ගත යූත්තේ සම්ප්රදායික දැනූම නොවෙයි සම්භාව්ය දැනූමයි. එනම් යටගියාවෙන් අපට උරුම වූ දැනූම. අපේ මූතුන්මිත්තන් මේ දැනූමින් අතීතයේ අපේ උරුමය සොයා ගිය ගමන පූරාවිද්යාත්මක සාක්ෂිවලින් ඔප්පූ කරන්න පූළුවන්. ප්රාග් ඓතිහාසික මිනිසූන් ඒ යූගයේ තිබූ පාෂාණ පිළිබඳ දැනගෙන හිටියා. පසූ කාලයක එයින් යකඩ ලබා ගැනීමට ඔවූන් ඒ දැනූම පාවිච්චි කළා. වැඩිදියූණූ කරගත් ඒ දැනූම තාක්ෂණය හා මූසූ කරගෙන විවිධ නිර්මාණ බිහි කරන්නට මිනිසා පෙළඹූණා.
ඒනිසා අපි අපේ උරුමය විග්රහ කිරීමේදී එය වැව සහ දාගැබ යන පටූ සීමා තුළ නොරැඳී සංස්කෘතිය, පරිසරය, සම්භාව්ය දැනූම හා බැඳුණූ පූළුල් අර්ථයක් එයට ලබාදිය යූතු වෙනවා. එසේම එය උරුම කර හැකි පිරිසක්ද සිටිය යූතු වෙනවා. මේ අවශ්යතා හතරෙන් කවරක් හෝ සපූරාගත නොහැකි උරුමයකට පැවැත්මක් නැහැ.
අපේ උරුමයේ ආරම්භය බූදු දහම ලෙස ඇතැමූන් සළකතත් ඉන් ඔබ්බට විහිදුනූ උරුමයක ලකුණූ අපේ ඉතිහාසය තුළ තිබෙනවා. ඒ අතීත සම්භාව්ය දැනූම බූදුරජාණන් වහන්සේ පවා අනූගමනය කර තිබෙනවා. සමස්ත සංඝ සමාජයෙහි ප්රජාතන්ත්රවාදී ව්යූහය නිර්මාණය කරන්නට බූදුරජාණන් වහන්සේ ලිච්ඡවි රජ දරුවන්ගේ සප්ත අපරිහානී ධර්ම සහ ඔවූන්ගේ සමාජ ව්යූහය උපයෝගි කර ගෙන තිබෙනවා.
උරුමය එහි ඉතිහාසයේ ආරම්භය වෙත ගමන් කොට පැමිණ ඇති ගමනේ සමස්තය දෙස බලන විට එළඹිය හැකි එක් නිගමනයක් වන්නේ උරුමය යනූ වර්ග කර දැක්විය හැකි දෙයක් නොවන බවයි. ලේබලයක් අලවා මලක සූවඳක් වර්ග කර දැක්විය නොහැකි සේ උරුමයත් ලෝකයේ එක් ජන වර්ගයකට හෝ කොටසකට වර්ග කර පෙන්විය හැකි දෙයක් නොවෙයි.
මේ නිසා උරුමය තුළින් අපට මානව හිතවාදී ධර්මයක් ගොඩනඟා ගැනීමට පූළුවන්. නමූත් විවිධාකාර ලේබල් අලවාගෙන අපි එකිනෙකා එකිනෙකාගෙන් දුරස්ථව සිටින නිසා එය අද අපහසූ කාරණයක්. කැමැති වූණත් අකැමැති වූණත් කෙනෙකුට අද උපදින්නට සිදුවී තිබෙන්නේත් ලේබලයක් අලවාගෙනයි. උපදින විටම පූද්ගලයෙක් සිංහල-දෙමළ-මූස්ලිම් ආදී වශයෙන් ජාතිකයකු ලෙසත් බෞද්ධ - ක්රිස්තියානි ආදී වශයෙන් ආගමිකයකු හැටියටත් ඔහූට ලේබලයක් ලැබෙනවා. මේ උපතේ ස්වභාවයම මානව හිතවාදීව සිතන්නට විශාල බාධාවක්. අපට පමණක් නොවෙයි වසර දෙදහස් පන්සියයකට ප්රථම ගෞතම බූදුරජාණන් වහන්සේටත් මේ ගැටලුව තිබූණා. මානව හිතවාදය පිළිබඳ උන්වහන්සේගේ පණිවූඩය තුළ තිබෙන්නේ මේ දහමෙහි නියැලෙන්නා සතර අගතියෙන් තොර විය යූත්තෙක් බවයි.
උරුමයත් අපේ මූතුන්මිත්තන්ගෙන් අපි දායාද වශයෙන් ලබා අනාගත පරපූරට ඒ උරුමය පවරන්නට නම් එය මානව හිතවාදී දහමක් ලෙස සලකා කටයූතු කළ යූතු වෙනවා. ඕනෑම රටක පවත්නා වර්තමාන ස්වභාවයන්හි යථාර්ථයන් අමතක කර යටගියාව අධ්යයනය කරන්නට බැහැ. වර්තමානයේ අපේ රට මූහූණදී ඇති අර්බූද සමග අපේ උරුමය හා සංස්කෘතිය අප අර්ථ ගන්වා ගන්නේ කෙසේද? අපේ ශිලා ලිපිවල හමූවන ද්රවිඩ වචන, ජේතවනාරාමයේ කැනීම්වලදී හමූවන හින්දු පිළිම සහ අනූරාධපූරයේ කැනීම්වලින් හමූවූ ක්රි.ව. 6 වන සියවසට අයත් නෙස්ටෝරියානූ කුරුසය අපේ උරුමය සහ සංස්කෘතිය තුළ අප විග්රහ කරගන්නේ කොහොමද? වැව සහ දාගැබ අපේ උරුමය ලෙස අර්ථගන්වා ගැනීම කොතරම් පටූ සීමාවක අප හූදෙකලා වීමක්ද යන්න සනාථ කළ හැකි පූරාවිද්යාත්මක සාක්ෂි තිබෙනවා.
මේ ලෝකයේ කිසිම ජාතියක් පාරිශුද්ධ ජාතියක් නොවෙයි. අතීතය පූරාම ජෛව සහ සංස්කෘතික විවිධත්වයක් තිබෙනව. අප සංස්කෘතිය තුළ ඇඳුම් පැළඳුම්, ආහාරපාන, වැඳුම් පිදුම් ක්රම ආදිය බෙදා හදාගෙන ජීවත්වූ පිරිසක් බවට පූරාවිද්යාත්මක සාක්ෂි ඕනෑ තරම් තිබෙනවා.
අපේ රටෙි වර්තමානයේ යථාර්ථය අපේ අතීත උරුමය තුළින් විග්රහ කරගැනීමට මේ ඉතාම සූදුසූ අවස්ථාවක්. අද අපි හිතන අපි කවූද සහ ඇත්ත වශයෙන්ම අපි කවූද? අප පිළිබඳ අප විසින්ම ගොඩනඟාගත් මිථ්යාවන් සමූහයක අප අතරමං වෙලාද? අපි ඉතිහාසය නිවැරැදිව කියවා තිබෙනවාද?
විජය කුමරු මෙරටට පැමිණීමට පෙර යක්ෂ නාග ආදී ගෝත්රික ජනතාව මෙරට විසූ බව පැවසෙනවා. යක්ෂ, නාග, රාක්ෂ ඒ ගෝත්රික ජනතාව නොදියූණූ මිනිසූන් හැටියටයි අප සැලකුවේ. නමූත් අනූරාධපූර ඇතුල්නූවර අඩි 50 ක් පමණ ගැඹූරට සිදුකළ කැනීම්වලදී මේ මතයට අභියෝග කළ හැකි සාක්ෂි සමූහයක් හමූවී තිබෙනවා. එම කැනීමේදී ක්රිස්තු පූර්ව 6 වන සියවසටත් කලින් මේ රටෙි ගොවිතැන ජීවනෝපාය කරගත්, මැටි මෙවලම් නිෂ්පාදනය කළ පබළු සැදූ ජන කොටිඨාසයක් ජීවත් වූ බවට සාක්ෂි හමූවී තිබෙනවා.
මූලින්ම ලෝහ තාක්ෂණය යොදාගත් ජන කොටිඨාසයක් සහ මූලින්ම නිවාස තනාගෙන ජීවත්වූ ජන කොටිඨාසයක් අනූරාධපූර ආශ්රිතව ජීවත් වූ බවට සාධක හමූවී තිබෙනවා. මේ පිරිස කවූද? ඔවූන් ආවේ කොහෙන්ද? අපි අපේ ඉතිහාසය නිවැරැදිව කියවා ඇද්ද යන කුකුස මේ සාධක සමූහය විසින් අප තුළ ඇති කර තිබෙනවා.
බූදුරජාණන් වහන්සේ කාලාම සූත්රයෙන් වදාළ පරිදි ගුරුවරයකු පැවසූ නිසාම හෝ තම මතයට සම්ප්රදායට එකඟ වූ නිසාම යමක් පිළිගත යූතු නොවේ. යමක් අවබෝධ කරගත යූත්තේ හොඳින් විමසා බලා මැදහත් සිතෙනි. අපේ උරුමය පිළිබඳ පූරාවිද්යාත්මක සාධක ඔස්සේ විමසා බැලෙන ලිපි පෙළක ආරම්භක ලිපියයි මේ.
අමරණීය සිරකරු
වසර ගණාවකට පසූ කුටියෙන් පිටත මහා වර්ෂාවක් වැටෙන හඬ ස්ටීවන්සන්ට ඇසේ.
කෙතරම් කාලයකට පස්සේ ද වර්ෂාවක් වැටෙන්නේ. වර්ෂාව කියන්නේ පාථිවියේ දී අත්දකින ස්වභාවික ක්රියාවලියක්. ජෝන් ජීවත්ව සිටියා නම් සමහර විට ඔහූටත් අද පළමූ වතාවට වර්ෂාවේ හඬවත් අසන්නට තිබූණා.
"ඒත්... ඒත්. මගේ දැනූම... මේ විද්යාව... ජෝන්ව මගෙන් ඈත් කළා..."
වැහි බිඳු පොළෙවට වැටෙන හඬ අසමින් වර්ෂාවක් ඇද හැලෙන අයූරු සිතෙහි මවා ගැනීමට ස්ටීවන්සන් උත්සහ කළේ ය. විද්යාව මෙතරම් දියූණූ නො වූනා නම් තමාට මෙවැනි ඉරණමක් අත් නොවෙනූ ඇතැයි ඔහූ සූසූම් ලෑවේ ය.
විශාල යකඩ දොරක් සහ උස් බිත්තිවලින් නිමවා තිබූ ඔහූ ගේ කුටියට මද ආලෝකයක් හෝ වැටූණේ බිත්තියක ඉතා ඉහළින් පිහිටි කුඩා කවූළුවකිනි. බිත්තිවල තැනින් තැන සවි කළ කුඩා නල හතරකින් ඔහූ ගේ කුටියට වාතය සැපයිනි. මෙලෙස ජිවත් කරවනවා වෙනූවට ඔවූන් තමාවත් මරණයට පත් කළේ නම් කෙතරම් සහනයක් දැයි ඔහූ නිතර කල්පනා කළේ ය.
ස්ටීවන්සන් කල්පනා ලොවෙන් එළියට ආවේ ඔහූ ගේ කුටියේ දොර විශාල ශබ්දයක් නගමින් විවර වෙනූ ඇසීමෙනි. අද ඔහූට දිවා ආහාරය
රැගෙන පැමිණ සිටියේ නෝවා නම් අඟහරු වැසියා විසිනි.
"අද ඔබට වෙනදාට කලික් උදෑසන ආහාරය ලැබෙනවා. ඉක්මනින් ආහාර ගෙන සූදානම් වෙනවා. අද ඔබව පරීකෂණ කටයූතු සඳහා යොදාගන්න අපි තීරණය කළා.
අද පරීකෂණය බොහෝ ම වැදගත්. එය සාර්ථක වූනොත් පෘථිවි වැසියනූත් අමරණීය කරන්න අපට හැකි වේවි.
කොහොමත්... ඉතිරි වෙලා ඉන්න පෘථිවි වැසියන් හතර දෙනා අපිට බොහෝම මහන්සියෙන් ආරකෂා කරගන්න වෙනවා. අපේ ඉදිරි පරම්පරාවටත් දැක බලාගන්න.
හහ්... හහ්... හග්... හා...."
නෝවා නම් අඟහරු වැසියා ගේ වියරු සිනහවෙන් ස්ටීවන්සන් මහත් සේ කැලඹිණි.
"අමරණීය කරවන්න... මාව අමරණීය කරවන්න... මට මෙයින් ගැලවීමක් නැද් ද? මේ සිරකුටියේ සදාකාලිකව සිරිවී ඉන්න..." ස්ටීවන්සන්ට තමා පිළිබඳව ආත්මානූකම්පාවත් ඇති විය.
ස්ටීවන්සන් වූ කලී විද්යාව පිළිබඳ කෙෂ්ත්ර ගණනාවකම පූළුල් දැනූම් සම්භාරය හිමි කාරයෙකි. එකල පෘථිවි වැසියන් විසින් සෞරග්රහ මණ්ලඩයේ ජීවය සොයා දියත් කළ මෙහෙයූම් රාශියකම ප්රධානියා ලෙස කටයූතු කළේ ග්රොරි ස්ටීවන්සන් ය. ජාන ඉංජිනේරු තාකෂණයේ හසල දැනූමක් ද ඇති ස්ටීවන්සන් පෘථිවි වැසියන් ගේ ඉතිහාසයට අඟහරු මත පය තැබූ ප්රථම පෘථිවි වැසියා ලෙසට එක්ව සිටී.
වයස අවූරුදු 20 පමණ වූ ග්රොරි ස්ටීවන්සන් ඇතුළු පිරිස සහිත ඟූූ ඊඊ යානාව අඟහරු මත ගොඩ බැස්වූයේ මීට වසර 22 පමණ පෙර ය. ස්ටිවන්සන් ඇතුළු පිරිසෙහි ජයග්රහණය පිළිබඳ පෘථිවි වැසියන් බොහෝ සේ සතුටූ විය. එම සිදු වීම විද්යාවේ නව පිටූවක් පෙරලීමක් බඳු යයි විශ්වාස කළ හ.
ඟූූ ඊඊ යානය ගොඩ බැස් වූ අඟහරු ගේ පෘෂ්ටය අධික ශීතල සහිත විය. එහි උෂ්ණත්වය ජ් 20 0ක පමණ විය. අයිස්වලින් වැසීගිය අඟහරු මත දී ඒ සඳහා ම විශේෂයෙන් සකසන ලද උණූසූම් කාරක සහිත ඇගලූම් සහ ආහාර පාන ආදිය භාවිතා කිරීමට ස්ටීවන්සන් ඇතුළු පෘථිවි වැසියන්ට සිදු විය. අඟහරු මත කිසිඳු ජීවියෙකු සොයා ගැනීමට නොහැකි වූවත්, මානව ඉතිහාසයේ මහා පෙරළියක් ඇති කළ අඟහරු පෘෂ්ටයේ අයිස් තටිටූ තුළ සැඟ ව තිබූ අඟහරු ජීවියෙකු ගේ වසර 30,000 පමණ වයස් වූ පොසිලයක් සොයා ගැනීමට ස්ටීවන්සන් ඇතුළු පිරිසට හැකි විය. එම සොයාගැනීම මානව සංහතිය විනාශයකට ඇද දමන බව ස්ටීවන්සන් කිසිවිටකත් සිතන්නට නැත.
පොසිලය බොහෝ සේ පෘථිවි ජීවියෙකුට සමාන වූවත් සාපේකෂව තුන් ගුණයක් පමණ විශාල හිසක් එය සතු විය. මීටර 2 පමණ වූ ජීවියා ගේ අත් සහ පාදවල ඇඟිලි 4 බැගින් විය. එම රැළි වැටූණූ ගොරොසූ පෘෂ්ටයක් විය. රැළි සහිත බව හේතුවෙන් විශාල පෘෂ්ට වර්ග ඵලයක් සහිත සමක් ඔහූට විය. සූර්ය ශක්තිය ආධාරයෙන් ඔවූන් තම ශක්ති අවශ්යතා සපූරා ගන්නට ඇතිබව විද්යාඥයින් උපකල්පනය කළ හ.
දියූණූවේ හිනිපෙත්තට නැගී තිබූණූ ජාන ඉංජිනේරු තාකෂණයේ මහිමයෙන් පොසිලයේ ජාන රටාව ලබා ගනිමින් එහි ජීවි පිටපතක් නිර්මාණය කිරීමට විද්යාඥයන්ට හැකි විය. ස්ටීවන්සන් එම අඟහරු ජිවියා "මාෂ්න්" ලෙස නම් කළේ ය. විවිධ රටවල පර්යේෂණ කටයූතු සඳහා මූලින් ම විශාල මූදලකට මාෂ්න්ගෙන් ලබාගත් පිටපත් අලෙවි විය.
වඩාත් ශක්තිමත් සහ බූද්ධිමත් ජීවී විශේෂයක් වූ අඟහරු ජීවීන්, එකල කර්මාන්තශාලා සහ නිවෙස්වල භාවිතා කළ රොබෝවරුන් වෙනූවට යොදා ගැනීමට පෘථිවි වාසින් පෙළැඹිණි. අඟහරු ජීවීන් ගහනය කෙමෙන් කෙමෙන් විශාල විය. ඔවූන් ගේ ඉතා කුඩා වූ ශක්ති අවශ්යතාවයන් සූර්ය ශක්තිය අවශෝෂණයෙන් සපූරා ගත් හ. කාර්මීකරණය හේතුවෙන් පෘථිවි පෘෂ්ටයේ ඉහළ ගොස් තිබූ 40ඡ ක පමණ වූ උෂ්ණත්වය අඟහරු ජීවීන් ගේ පරිවෘත්තිය ක්රියාවලිය සඳහා ප්රශස්ථ විය. ශීඝ්ර ලෙස ඉහළ ගොස් තිබූ පෘථිවි වායූගෝලයේ ඡඔ2 සාන්ද්රනය ඔවූන් ගේ ස්වසනය වැනි අපවෘත්තිය ක්රියාවලීන්ට ප්රශස්ථ මටිටමක විය.
මේ අහිතකර පරිසර තත්ත්වය යටතේ කෘතිම ලෙස සකසාගත් පරිසරයක ජීවත් වූ පෘථිවි වැසියන් හට තවදුරටත් අඟහරු වැසියන් යටත් කොට තබාගත නොහැකි විය. අඟහරු ජීවීන් තම අයිතීන් උදෙසා පෘථිවි වැසියන් යටත් කර ගැනීමට සටන් දියත් කළ හ. දුර්වල පෘථිවි වැසියන් සටන්වල දී වැඩි වශයෙන් මිය ගිය හ.
අඟහරු ජීවීන් ඔවූන් ගේ විශිෂ්ඨ වූ බූද්ධි මහිමයෙන් සහ ඔවූන් ගේ ම ආවේණික තාකෂණික දැනූමකින් නිර්මිත අවි ආයූධවලින් සහ පාථිවිය මත දී ස්වභාවික වරණයෙන් උචිතයන් ලෙසට පත් වීමෙන් ඇති කරගත් වාසිත් සමග වසර 10 ක් වැනි කෙටි කලක දී පෘථිවි ජීවීන් අතලොස්සක් හැරෙන්නට ඉතිරිය විනාශ කර පෘථිවිය මත තම ප්රමූඛතාවය තහවූරු කර ගත් හ.
පෘථිවිය මත පිහිට වූ අඟහරු රාජධානියේ නායකයා වූයේ මාෂ්න් ය. තම ජීවීන් නැවත ලොවට දායාද කළ ස්ටීවන්සන්ට ප්රති උපකාර කිරීමට ඔහූ අමතක නො කළත් විද්යාවේ දියූණූවත්, තම අඟහරු ගවේෂණය ගැනත් උදම් අනමින් ලොව පූරා දේශණ පවත්වමින් සහ මාෂ්න් ගේ පිටපත් අලෙවිකිරීමෙන් රජයට ලැබූණූ මූදලෙන් විශාල කොටසක් හිමිව සිටී ස්ටීවන්සන් පෘථිවි වාසින් අතර ඉහළ පෙලේ ධනවතෙකු විය. නමූත් ස්ටීවන්සන් නිසි ලෙසකත් බලාපොරොත්තු නො වූ අයූරින් මාෂ්න් ඔහූව ද අඟහරු පාලනයේ සිරකරුවෙක් ලෙස රඳවා තබා ගැනීමට කටයූතු කළේ ය.
එලෙස රදවාගත් පාථිවි ජීවීන් සයදෙනෙකුගෙන් මේ වන විට ඉතිරිව සිටියේ ස්ටීවන්සන් ඇතුළු තව තිදෙනක් පමණි.
ශක්තිමත් සහ බූද්ධිමත් වූ අඟහරු ජීවීන් ගේ විවිධ වූ පර්යේෂණ කටයූතුවල අත්හදා බැලීම් සඳහා නිරන්තරයෙන් පාථිවි ජීවීන් යොදාගනූ ලැබිණ. එවැනි අත්හදා බැලීමක දී සිදු වූ අත් වැරැද්දකින් තම එකම පූතු ජෝන් තමාට අහිමි වූ සැටිත් තමා ඇතුළු ජීවීන් මහත් උද්දාමයට පත් කළ මාෂ්න් නම් වූ විද්යාවේ පෙරළිකාර සොයා ගැනීමටත් ස්ටීවන්සන් ශාප කළේ ය.
අතීතය මෙනෙහෙි කිරීමෙන් අවූල් වූ සිතිවිලිවලින් යූතු ඔහූ කුටිය දෙවනත් වනතුරු කෝපයෙන් මූරගෑමට පටන් ගත්තේ ය.
කෲර අඟහරු වැසියා... ඇයි මට වැටහූනේ නැත්තේ නූඹ අපට දවසක මේ ඉරණම අත් කරවන බව... අයි මම විශ්වාස කලේ නූඹලාට වඩා පාථිවි වැසියන් ශක්තිමත්... බූද්ධිමත් කියා...? ඇයි මම විශ්වාස කළේ විද්යාව අපට කරන්නේ උපකාරයක් පමණයි කියා...
විද්යාවේ දියූණූවේ අනිටූ ඵල විපාක අද අපට විඳින්න වෙලා... ජෝන් මගේ පූතා... ජෝන් බොහෝ වේලාවක් කෑ ගසමින් සිටීමෙන් වෙහෙසට පත් මහාචාර්යවරයා කුටියෙන් පිටත ඇදහැළුනූ වර්ෂාවේ හඬට සවන් දෙන්නට විය.
වසර 15 න් පමණ පසූ ඇදහැළුනූ වර්ෂාව නැවතී ඇති සෙයකි.
"අදින් පස්සේ තව වසර කීපයකින් වර්ෂාවක් ඇදහැළුනත් මට එය ඇසේවි""
"මම අද පටන් අමරණීය වෙනවලූ, මේ සිරකුටිය තුළ මේ අඳුර තුළ අමරණීය සිරකරුවෙක් වෙනවා...
පෘථිවි ජීවීන් උදම් ඇනූ විද්යාවේ අප්රමාණ දියූණූවේ ප්රතිවිපාක විදීමට අමරණීය සිරකරුවෙක්.
හහ්... හහ්... හහ්... හා..."
ස්ටීවන්සන් උමතුවෙන් මෙන් කෑ ගසමින් නැවතත් සිනාසීමට පටන් ගත්තේ ය.
හාමුදුරුවන් අපවත් වුණත් වැඩ විසූ ගල් ලෙනෙන් පිරිත් හඬ
අතීතයේ මිනිසා ගොවිතැන් කටයුතුවලදී ද රාති්ර පැල් රැකීමේ දී ද, වන්දනා ගමන් යාමේදී ද, ඔරු පාරු පැදීමේ දී ද, පතල් කර්මාන්තයේ දී ද යනාදී වූ දෛනික චර්යාවල දී පාළුව කාන්සිය හා වෙහෙස මඟ හරවා ගැනීම සඳහා තුන් සරණය ආදී කවි ගායනා කළේ ය. එයින් සිත තුළ නිරන්තරයෙන් පහන් සිතුවිලි ගොඩ නැඟුණේ ය.
එසේ ම ඒ ප්රසන්නතාව නිරෝගී බවට ද හේතු විය. බුද්ධ වන්දනාවේ දී ද පිරිත් සජ්ඣායනයේ දී ද, බෝධි පූජාවේ දී ද අල්තාරය ඉදිරිපිට යාඥා කිරීමේ දී ද, දේවාලයේ දී ස්තෝත්ර ගායනාවේ දී ද මේ ප්රසන්නතාව මිනිසා ගේ සංවර්ධනය සඳහා කි්රයාත්මක වේ. එහෙත් බොහෝ දෙනා අද පුරුදුව ඇත්තේ උච්චාරණය අතහැර නිහඬව වන්දනා කිරීමට ය. අධ්යාත්මීය වශයෙන් දියුණු වූ අය හැරෙන්නට සාමාන්ය අය නිහඬව සිතින් වන්දනා කරනවා ය කියන කටයුත්තේ දී ඔහු හෝ ඇය තුළින් දුර්වල කමක් දකිමු. ඒ අපගේ පෞද්ගලික අදහස යි. අද බෞද්ධ කටයුත්තකදී පවා පන්සිල් ගැනීමට පෙර නමස්කාරය කීමේ දී කණට ඇහෙන්නට හඬ නඟා කියන අය ඉතා අල්පය.
සජ්ක්ධායනයේ ඇති වටිනාකම හා ඵලදායි බව වර්තමානයේ නවීන විද්යාවෙන් පවා සනාථ කොට ඇත. ඒ බව සුකුබා සරසවියේ ජාන ඉංජිනේරු මහාචාර්ය කාසෝ මුරාකාමි මහතා මෙසේ විස්තර කැර ඇත.
“ඕනෑම ජීවියෙක්, මිනිසකු වේවා සතකු වේවා ශාඛයක් වේවා, ඒ සෛල විශාල සංඛ්යාවෙකින් සැදුම් ලද්දේ වේ. සෛලයක් යනු ප්රමාණයෙන් (ආසන්න ම) මිලි මීටරයකින් පන් ලක්ෂයකින් එකකි. (1 / 500000) බරින් ග්රෑමයකින් (ආසන්නම) විසි කෝටියකින් එකකි. (1/ 200000000) ජීවිතයක් ආරම්භ වනුයේ මව් කුසෙහි හට ගත්තා වූ මෙවැනි ඒක සෛල කලලයකිනි. සංසේචනයෙන් පසු මෙම කලල සෛලය දිගින් දිගට ම ඡේදනය වී අවසාන වනවිට අග පසඟ නිර්මාණය වන්නට පටන් ගනී.” (මහායානය එහි දර්ශනය හා පරිචය ජේ. විජේසේකර - 53 පිටුව)
වෙද්යවරු සිය පර්යේෂණ මගින් මූලිකව සජ්ඣායනයෙන් සිත හා කය ලබන යහ වර්ධනයෙහි නිරවද්යතාව සහතික කැර ඇත්තා හ.
තෝකියෝ විශ්ව විද්යාල රෝහලේ ප්රධාන ස්නායු ශල්ය වෛද්ය මහාචාර්ය තොමියෝ හිෙරෙ මෙසේ පවසයි. “දැඩි සේ සෙමෙන් ආශ්වාස කිරීමෙන් රුධිරයෙහි ක්ෂාර ගතිය අඩු වන අතර රුධිර වාහිනී විශාල වී රුධිර ගලනය පහසුවේ. ඉන් හදවත සැහැල්ලු වන අතර මාංශ පේශි සංසිඳේ.”
මොළයේ කි්රයාත්මක වන බීටා තරංග හා ඇල්ෆා තරංගවලට ද සජ්ඣායනය ඉතා සුබදායි අන්දමින් බලපෑමක් කරයි. අකුසල සිතුවිලි හා සම්බන්ධ බීටා තරංග අභිබවා කුසල සිතුවිලි සමඟ සම්බන්ධ ඇල්ෆා තරංග උත්පාදනය කැර වර්ධනය කිරීමට ද හේතුවේ. සජ්ඣායනයේ බලපෑම පිළිබඳ පර්යේෂණවලින් අනාවරණය වන්නේ ආශ්වාස ප්රශ්වාස ගැඹුරුව ශක්තිමත්ව හා දීර්ඝව සිදුවන විට එය යමකුගේ ප්රාණවත් බව වර්ධනය වීමට ඉවහල් වන බව ය. සජ්ඣායනය තුළින් ස්වයංසාධක ස්නායු පද්ධතියට යහපත් සුව සාදනය සඳහා බලපෑම් කැරේ. ඉන් සමස්ත සිරුරේ සෞඛ්ය තත්ත්වය ද වැඩි දියුණු වේ.
“ශ්රද්ධාවෙන් යුතුව සජ්ඣායනයේ යෙදෙන කලට මොළයෙන් පිටවන බීටා තරංග ඇල්ෆා තරංග ලෙසට පරිවර්තනය වේ. බීටා යනු කෙටි අක්රමවත් තරංග විශේෂයකි. භාව ප්රකෝප වූ විට නොරිස්සුම් සිතුවිලි ඇති වූ විට එසේ නැත්නම් අධික ආතතියක් ඇති වූ විට මෙම කෙටි තරංග මොළයෙන් පිටවන්නට පටන් ගනී. ඇල්ෆා තරංග මට සිලුටු ය. වක්රාකාරය. යමෙක් සිත පහන්ව විවේකීව ගත කරන කල්හි ඇල්ෆා තරංග උත්පාදනය වේ.” (මහායානය එ.ද.භා.ප - 25 පිටුව)
මහායානය හෝ වේවා හීනයානය හෝ වේවා මෙහිදී කියැවෙන සජ්ඣායනය ඕනෑම ජීවිතයකට සාධාරණය වේ. එහෙත් මොළයේ ඇල්ෆා තරංග වර්ධනය වන්නේ එම සජ්ඣායනය ශ්රද්ධාවෙන් යුතුව සිදු කළහොත් පමණි. මහායානිකයෝ “නම්යෝ ම්යෝ හෝ රෙන්ගේ ක්යෝ” යැයි “ඔදයිමොකු’ සජ්ඣායනයේ යෙදෙමින් දැඩි සේ සෙමෙන් ආශ්වාස කිරීම හෙවත් ගැඹුරුව ශක්තිමත්ව හා දීර්ඝව ආශ්වාස ප්රශ්වාස කරන්නේ යම් සේ ද “නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස’ යන නමස්කාර පාඨය ද එසේ ම සජ්ඣායනා කළ හැකි ය. පන්සිල් පදයන් ද වෙනත් ඕනෑම පිරිත් සූත්රයන් ද එසේ ශ්රද්ධාවෙන් යුතුව සජ්ක්ධායනා කළ හැකි ය.
ථේරවාදී නිකායවල මහා සංඝයා වහන්සේ ද මෙහෙණින් වහන්සේ ද සිල් මෑණිවරු ද පිරිත් සජ්ඣායනයෙන් රෝගීන් සුවපත් කරන අවස්ථා බොහෝ ය.
එවැනි ස්වාමීන් වහන්සේ නමක් අපවත් වී ආදාහනය කිරීමෙන් පසුව ද උන්වහන්සේ විසූ ගල්ලෙන තුළින් දවස් හතක් පිරිත් සජ්ඣායනය ඇසුණා යැයි කීවොත් ඔබ මවිතයට පත්වනු නිසැකය. එහෙත් එය සත්යයකි. එය සනාථ කරන වයස් ගත වැඩි හිටියෝ කරවනැල්ල ප්රදේශයේ කුරුපැත්ත හා එළුවාන ගම්මානවල අදත් වාසය කරති. දෙහිඕවිට, එළුවාන ගමේ පදිංචි 66 හැවිරිදි ඇස්වත්තගේ පියදාස මහතා මේ ස්වාමීන් වහන්සේ පිළිබඳ මෙසේ පවසයි.
“ඉස්සර කොළඹ සාප්පුවක වැඩ කළ කෙනෙක් ඒ රස්සාව අතහැර මේ ප්රදේශයේ රේල් පාර හදන කාලෙ එහි වැඩට ආවා. ඔහු කළේ මේසන් (පෙදරේරු) වැඩ. මමයි ඔහුට අත්වැඩ දුන්නේ. ඔහු පිරිත් කියන්න දක්ෂයි. මන්ත්ර ගුරුකම් එහෙමත් දන්නවා. වැඩ නැති දවස්වලට ගමේ ඇවිදින්න යනවා. ඔහු කුරුපැන්න කන්ද දැකලා, කන්දේ ගල් ලෙන් එහෙම දැකලා පැවිදි වුණා.
පැවිදි වුණාට පස්සෙ නම භාවිතා කළේ ධම්මානන්ද හාමුදුරුවෝ කියලා. නිකාය ඇහුවා ම කියන්නේ බෞද්ධ තාපස නිකාය කියලා. උන් වහන්සේ ගේ ගම මම දන්නේ නෑ. බෙන්තර ප්රදේශයේ කියලයි ආරංචි. ගිහි නමත් මට මතක නැහැ.
කරවනැල්ලේ පුංචි අප්පුහාමි මේ හාමුදුරුවන්ට ඉඩමක් දුන්නා පන්සලක් හදාගන්න. උන් වහන්සේ සල්ලි ඇල්ලුවේ නෑ. වැරදියි කියන කිසි ම දෙයක් කළේ නැහැ. හැබැයි වැසිකිළි යන වේලාවට සුරුට්ටුවක් බිව්වා. මිනිස්සු උන් වහන්සේ හැඳින්නුවේ කුරුපැත්තෙ හාමුදුරුවො කියලා.
උන් වහන්සේ හැමදාම උදේ පාන්දරයි හැන්දෑවෙයි නොවරදවා ම පිරිත් කිව්වා. ගමේත් ගම අවටත් මිනිස්සු පිරිත් අහන්න එනවා. මිනිස්සු ආවත් නාවත් උන්වහන්සේ පිරිත් කිව්වා. ඒ පිරිතෙන් අපල උපද්රව ලෙඩ දුක් සුවපත් වුණා. උන් වහන්සේ වැඩ සිටිය ගල්ලෙනට යන්න පාරේ සිට පඩි පෙළක් හැදුවා. ඒ මහ ගල් පලන්න, පෙරළන්න, ගෙනියන්න මන්ත්ර ශාස්ත්රයෙන් වැඩ ගත්තා. මිනිස්සු ගලේ එක පැත්තක් උස්සන කොට හාමුදුරුවො අනිත් පැත්තට අත තිබ්බා ම ගල ඉස්සෙනවා. ඒ වගේ ම කළු ගලෙන් චෛත්යයක් හැදුවා. මුළු චෛත්යයම කළුගල්වලින්. වාත්තු කළා වාගේ අවශ්ය හැඩයට ගල් සකස් කර මේ චෛත්යය හැදුවේ. අදත් යන කෙනෙකුට, දැක ගන්න පුළුවන්. මේවා කොහොම කළා ද කියා හිතා ගන්නත් අමාරුයි.
උන් වහන්සේ ගෙන් මම ඉගෙන ගත්ත මන්ත්ර තියෙනවා. සර්ප විෂ වෙදකමත් මට කියා දුන්නා.
මගුලේ යන්නත් දැකලා
කුඹුරේ මඩ කළල් කළා
වැස්සට පැල යට ඉඳලා
නාග විෂට නස්න කළා
මගුල් කරඳ කොළ හා කුඹුරු ඇට මද නර මුත්රයෙන් නස්න කළ විට නාග විෂ බහින බවයි එහි තේරුම.
මුත්තගෙ බෑයේ සුදු මද රැගෙනේ
අත්ත ගෙනා පැන් උණුකර අනාගෙනේ
පත්තෑ කෑ මුකේ ගෑවොත් විස බසිනේ
මුත්තාපල්ල බේතකි රටට නොකියන් නේ
කිල්ලෝටයේ හුණු මී පැණි සමඟ අනා ගෑවොත් පැත්තෑ විෂ බහින බව ඉන් කියැවේ.
“ඕං රීං කණ්ඩ කාලී මහා කාලී ඔඩ්ඩි අම්මා ඔට්ටු කට්ටු පූට්ටු ඒස්වාහº” මේ උළුක්කුවට මතුරන මන්ත්රයකි. මේ මන්ත්රයෙන් එඬරුතෙල්වලට මතුරා උළුක්කු වූ ස්ථානයේ ගාන්න.
ඒ කාලෙ මේ ප්රදේශයේ ඒක දත්තයා කියලා ඇතෙක් හිටියා. එක දළයයි ඒ ඇතාට තිබුණේ. ඒ නිසයි ඒක දත්තයා කියලා නම වැටුණේ. මේ ඇතා හරිම සැරයි. දවසක් මේ ඇතා පාරට ඇවිත් හිටියා. ඒ වෙලාවේ කුරුපැත්තෙ හාමුදුරුවොත් පාරේ ගමන් කරමින් සිටියා ඒ දිසාවට ම.
මිනිස්සු කෑ ගැහුවා “යන්න එපා හාමුදුරුවනේ” කියලා. මේ හාමුදුරුවො ඒ කීම නාසා ඇතා ඉන්න දිහාවට ම වැඩ ම කළා. සමහරු කේන්තියෙන් “යන්න එපා ගණයො. පල අහකට” කියලත් කෑ ගැහුවා. දැන් ඈත එන හාමුදුරුවන් දෙස ඇතා බලාගෙන ඉන්නවා.
හාමුදුරුවොත් ඇතා ඉස්සරහට ම වඩිනවා. මිනිස්සු ‘අනේ අපෝයි’ කියනවා. අන්තිමට ඇතා හොඬය උස්සලා කුංචනාද කර හාමුදුරුවෝ ඉස්සරහා දණ ගහලා නමස්කාර කළා.
ආයෙත් දවසක් භූතයෙක් වැහී පිස්සු හැදුණු තරුණ ගෑනු ළමයකු ඇගේ වැඩිහිටියන් විසින් පන්සලට කැඳවා ගෙන එනු ලැබුවා. පිරිතෙන් සුවපත් කරගන්න බලාපොරොත්තුවෙන්. ඒ කාලෙ පන්සල පාවුල කටු මැටියෙන් නවාතැන් පොළක් හදා තිබුණා පිටින් එන අයට නවාතැන් ගන්න.
මේ පිරිසත් එතැන නවාතැන් අරගෙන උදේ සවස මේ ගෑනු ළමයාව එක්කර ගෙන ගියා පිරිත් අහන්න. ඒත් මේ ළමයා සුවපත් වුණේ නෑ. ඒ වගේ ම මේ ළමයා තරුණ කෙනෙක් නිසා ගමේ ඉලංදාරි හැමදාම පූජාව වෙලාවට පිරිත් කියන වෙලාවට පංසලට ඇවිත් තාප්ප උඩ ඉඳගෙන බලා ඉන්නවා. මෙයින් වැඩි දෙනෙක් බීමත් ව එන්නේ. හාමුදුරුවන් මේ ගැන අකමැත්තෙන් හිටියේ.
මේ කෙල්ලගෙ පිස්සුව සාමාන්ය පිරිතෙන් සුව කරන්න බැරි තැන දවසක් හාමුදුරුවෝ ආටානාටිය සූත්රය දේශනා කළා. එදා කෙල්ල කීවා “මම බිල්ලක් අරගෙන මිසක් යන්නෙ ම නෑ” කියා.
හාමුදුරුවෝ කීවා “උඹට බිලි දෙන්න මම සූදානම් නෑ. අන්න අර පන්සලේ ඉන්න බැල්ලිගෙ වලිගය කුණු වෙලා වැටිලා තිබුණා. උඹට ඕනෑ නම් ඒක අරගනින්” කියා.
“හාමුදුරුවෝ මට අගෞරව කරනවා නේදැ” යි භූතයා ඇසුවා.
“මම භූතයන්ට මීට වඩා සලකන්නේ නෑ බං” හාමුදුරුවෝ කීවා.
“මම කාලි”
“ආ... එහෙනම් උඹ සදාකාලි ද?”
භූතයා නිරුත්තර වුණා. ටික වේලාවක් නිහඬව සිට “මට යන්න ඕනෑ” යි කීවා.
“ඉතින් පලයං. මම උඹට නවතින්න කීව යැ”යි හාමුදුරුවෝ පැවසුවා.
“හා... හා... පොඩ්ඩක් ඔහොම හිටපං” යි කියූ හාමුදුරුවෝ ළඟ තිබුණු පොල්මලක් ගෙන යමක් අධිෂ්ඨාන කැර තරුණිය අතට දුන්නා.
පොල් මල අතට ගත් උමතු තරුණිය පැන්න ගමන් අර තාප්පය උඩ හිටපු බීමත් තරුණියන්ට ගහගෙන ගහගෙන ගියා. උන්ට තාප්පයෙන් වැටෙන්නට ගැහැව්වා. පොල් මල් පාරට සමහරුන් ගේ මූණු පුපුරලා.
ඊට පස්සේ තරුණිය දුවගෙන ඇවිත් හාමුදුරුවන් අබියස සිහිසුන්ව වැටුණා. එයින් ම ඒ ළමයා සුවපත් වුණා. ඒක අමානුෂ්යයෙක් ශරීර ගත වී හැදුණු උමතුවක්. ඒ වගේ ම ඊට පස්සෙ ඉලංදාරි පිස්සු නැටුම් බලන්න ආවෙත් නෑ. බීගෙන පංසලට ආවෙත් නෑ.
ධම්මානන්ද හාමුදුරුවෝ 1962 වර්ෂයේ අපවත් වුණා. එතකොට උන්වහන්සේ ගේ වයස අවුරුදු අනූ එකයි. උන් වහන්සේ අපවත් වී ආදාහනය කළාට පස්සෙත් වැඩ සිටිය ගල්ලෙන තුළින් පාන්දරටත් රාති්රයටත් ඉතා ම සිහින් හඬකින් පිරිත් දේශනා කරනවා ඇහුණා. අපේ හාමුදුරුවෝ අපවත්වෙලත් පිරිත් කියනවා ය කියන ආරංචියට ගමේ අයත් ගම අවට අයත් දිනපතා 30 - 40 ක් ඒ පිරිත් අහන්න පංසලට ආවා. ඒ පිරිත් අහපු පැරැණි අය අදත් ගමේ ඉන්නවා. මමත් එයින් එක්කෙනෙක්” යැයි පියදාස මහතා කීවේය.
කුරුපැන්නේ හාමුදුරුවන්ගේ පිරිත් දේශනයේ අනුසස් දන්නා පැරැණි අය තමන්ගේ ලෙඩ දුක්වලදී කරදරවල දී තවමත් පැමිණ උන් වහන්සේ ගේ සොහොන් කොත ළඟ පහනක් දල්වා පූජා පවත්වනු දැකිය හැකි ය.
මෙම ගවේෂණය සඳහා මට සහාය වූ දියගම ඩබ්ලිව්.ජී. වීරවර්ධන මහතාටත් මධුක ගුණතිලක මහතාටත්, දැනට එහි යෝගී ජීවිතයක් ගත කරන හෝමාගම ඉන්ද්රරතන හිමියන්ටත් ස්තුති කරමි.
පින්තූර හා සටහන
මතුගම මහින්ද විජේතිලක
2009-05-03 - silumina
තිස්ස දේශීය සිනමා මන්දාකිනියට සම්ප්රාප්ත වූයේ ජාත්යන්තර ඇගැයුම් ලැබූ ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස්ගේ “ගම්පෙරළිය” චිත්රපටයේ සහාය අධ්යක්ෂ හා දෙබස් රචකයා ලෙසිනි. ඉක්බිති උසස් තිර රචනා විරල දේශීය සිනමා “වැලි කතර” ට තිස්ස අග්රගණ්ය “නිධානය” ක් මැ විය.
සිනමාව නුමුහුන් කලාවක් නොවන බවත් එය සාහිත්යාදි අවසෙස් නානා විධ කලා පයුරුපාසනයෙන් ප්රාරබ්ධ සංස්ලේශී (Synthetic) උත්තම කලාවක් බැව් “කරුමක්කාරයෝ” (1980), “මහගෙදර” (1982), “විරාගය” (1987) ඈ ස්වකීය නිර්මාණ ති්රත්වයෙන් අබේසේකරයෝ පෙන්වා දුන්හ.
ආතර් යූ. අමරසේනයන් ගේ ‘විසිතුර’ පුවත්පත ඔස්සේ සිනමා විචාරයට ප්රවිෂ්ට වූ තිස්ස, සිනමා මාධ්යයට ආවේණික විචාර මිනුම් දඬු සොයා ගිය පුරෝගාමී විචාරකයන් අල්පයෙන් ද කෙනෙකි. එසේම හේ පෙර අපරදෙදිග කලා න්යායන් යා කළ දාර්ශනිකයෙකි.
මන්ද තිස්ස අඛණ්ඩව ඉංගි්රසි බසෙන් සාහිත්යකරණයෙහි නියැළිණි නම් ඔහු බුකර් සම්මානයකට පවා උරුමකම් කිව හැකි, ජාත්යන්තර තලයට පිවිසිය හැකි, ලාංකික ලේඛකයකු බව මට පෙනී ගිය හෙයිනි. තිස්සගේ මහා ප්රතිභාව අපතේ ගියා දැයි මට වරෙක සිතේ.
”සඳ මෝරා උඩු ගුවනට
එන කලට
ඔබේ මුහුණ පෙනෙනවා
කවුළු දොරින් මට”
වැලිකතරින් රටට ලැබුණු නිධානය
ආචාර්ය ඩී.බී. නිහාල්සිංහ
ආචාර්ය තිස්ස අබේසේකරයන්ගේ වියෝවෙන් මෙරට චිත්රපට ක්ෂේත්රයට සිදුවූ අලාභය පිරවිය නොහැකි හිඩැසකි. මේ අඩුපාඩුව හමුවේ මා ප්රධාන වශයෙන් බද්ධ වන්නේ අප දෙදෙනා ම අලුම්කළ විෂය සිනමාව වීම හේතුවෙනි. ඒ චිත්රපටය නැරැඹීමෙන් පසු තිස්ස හා මා අතර ඇතිවූ මිතුදම කිට්ටු ආශ්රයකට පෙරළිණි. එවකට ආචාර්ය පීරිස් මැතිතුමාගේ “සහාය අධ්යක්ෂක” ලෙසත්, “අමතර දෙබස් රචක” ලෙසත් ඔහු කටයුතු කරමින් සිටියේ ය.
අපගේ මිතුදම බෙහෙවින් ගැඹුරු වූයේ අප දෙදෙනාම සිනමාවට වශී වී සිටි බැවිනි. සිනමාව ගැන ලියැවුණු සෑම පොතක් ම කියවීමත්, එහි නිෂ්පාදනය පිළිබඳ ගැඹුරු සාකච්ඡාවට පැමිණි අවස්ථාත් එමටය. තිස්සගේ චිත්රපට රචනය පිළිබඳ තිබු ගැඹුරු අවධානය පිළිබඳව තියුණු පැහැදීමක් මා සිතට ක්රම ක්රමයෙන් ඇතුළු විය.
‘වැලිකතරින්’ විවර වූ දොරින් ‘නිධානයක්’ බිහිවිය. ඉන් පසු චිත්රපට ගණනාවක් ඔහුගෙන් හා ඔහු වෙත ගලා ආවේ ය. තවත් “තිස්ස” කෙනෙකු බිහි නොවන බවත් සිතමි. තිස්ස සිනමා තිර රචනය වෙන ම සාහිත්යයක් බව අවබෝධ කරගෙන සිනමාවම රූප ශබ්ද ගැළපීමෙන් කුතුහලය දනවන රසවත් කථාවක් ඉදිරිපත් කිරීමේ කාර්ය භාරයක් බව පැහැදිලිව ම පූර්ණ ව හා ගැඹුරින් අවබෝධ කරගත් ලංකාවේ මෙතෙක් බිහිවූ විශිෂ්ටතම චිත්රපට තිර රචකයා වේ.
මේ උසස් ආචාර්යවරයාට අපි තක්සලාවක් හදා දුන්නාද? රූපණවේදී ජැක්සන් ඇන්තනී
“ලංකාවේ සිනමාලංකාරය සොයාගත්තේ තිස්ස අබේසේකරයි. ඔහු කෘතහස්ත අධ්යක්ෂවරයෙක්, තිරනාටක රචකයෙක්, නළුවෙක්. මේ සියල්ල ම ඇත්ත. ඔහු ලියූ පොත්, නිර්මාණය කළ චිත්රපට ආදිය මඟින් මේ භූමිකා අපට තවදුරටත් පරිශීලනය කරන්න පුළුවන්. නමුත් මා වඩාත් කනගාටුවන්නේ තිස්ස නමැති සිනමාලංකාරිකයා අපට අහිමිවීම ගැනයි.
අපටත් වඩා ඔහු ජීවත්වුණා නම් හොඳයි
ප්රවීණ සිනමාවේදිනී සුමිත්රා පීරිස්
තිස්ස අබේසේකරයන්ගේ දැනුම ලංකාවට පමණක් සීමා වුණේ නැහැ. විශ්වයේ නොයෙකුත් ක්ෂේත්ර පිළිබඳ පුළුල් ඥාන සම්භාරයක් ඔහුට තිබුණා. සිංහල, ඉංග්රීසි භාෂා යුගල ම ඔහු අතැඹුලක් සේ දැන සිටියා. තිස්ස අප ඇසුරු කිරීම අරඹන විට ඔහුට යන්තම් අවුරුදු 20 පමණ වන්නට ඇති.
ඇමරිකානු පොත් ප්රකාශන සමාගමක් තිස්ස ලියූ ’Bringing Tony home’ ප්රකාශයට පත් කළා. මෙය ලාංකික ලේඛකයකු ලැබූ භාග්යයක්. ඔහු මේ ග්රන්ථය ඉතා සතුටින් ලෙස්ටර්ට පිළිගැන්නුවා.
අන්තර්ජාලයෙන් මේ පොත ගැන පළවූ විචාර දැකලා ලේඛකයකු වශයෙන් විශාල බලාපොරොත්තුවක් තිස්සගේ හිතේ තිබුණා. නමුත් එය ඵල දැරීමට පෙර ඔහු අපට අහිමි වීම දුකක්. තිස්ස සෑම නිර්මාණයකටම ඉතා වෙහෙස වුණා.
පුළුවන් හැම උත්සවයකට, පොත් දොරට වැඩීමකටම සහභාගි වුණා. මරණය අප කාටත් නියතයි. නමුත් තව කලක් අපටත් වඩා ඔහු ජීවත්වුණා නම් හොඳ යැයි මට හිතෙනවා. ලෙස්ටර් තිස්සගේ මරණය ගැන දැඩි ලෙස කම්පාවෙන් ඉන්නේ. ඔහුට ඒ ගැන කතාකරන්නවත් බැහැ.
ඔහුගේ නිර්මාණවල, විචාරවල තිබුණේ බහු පඨිත ආඛ්යානයක්
සිනමාවේදී ජයන්ත චන්ද්රසිරි
“අපේ බෞද්ධ සාහිත්යයේ තියෙනවා ‘අනුගාමික නිධිය’ යනුවෙන් යෙදුමක්. එහි අරුත ආත්මයෙන් ආත්මයට සංසාරයේ තමා සමඟ එන නිධානයක් බඳුපිනක්”. තිස්ස අබේසේකරයන් සතුව මේ නිධානය තිබුණා.